THE PERSISTENCE OF MEMORY

Found photograph

If photographs are meditations on memory, then they are also, inescapably, meditations on death. This is partly because the ability to travel in imagination from present to past cannot be divorced from that, more ambiguous, of projecting into the future; we remember, with greater or lesser accuracy, what has been, but the one thing we know about the future we know with absolute authority, and that is our own passing. The other reason, of course, is that photographs are subject to a kind of temporal red-shift. Far from standing still, they recede from us at the speed of light; faces, objects, landscapes, all vanish over the event horizon almost as soon as the emulsion dries. It has been said that photographs are a way of seizing and preserving time, of saving something from the Heraclitean flux, but that is a delusion; nothing is as surely torn from our fingers by the rushing waters as the photographs of our dead. This, I think, explains the elegiac nature of so much photography and of almost all old photographs; they are attempts at freezing the passage of time which, inevitably, failed.

_________________________________________

Στον βαθμό που κάθε φωτογραφία είναι κατά βάθος ένας στοχασμός πάνω στις διεργασίες της μνήμης, αποτελεί αναπόφευκτα και στοχασμό πάνω στον θάνατο. Και αυτό γιατί η ικανότητά μας να ταξιδεύουμε με τη φαντασία στο παρελθόν συνυπάρχει με την αντίστροφη διαδρομή, την ατένιση δηλαδή του μέλλοντος· ενώ μπορούμε να ανασύρουμε στη μνήμη λεπτομέρειες του παρελθόντος, το μοναδικό μελλοντικό γεγονός για το οποίο μπορούμε να είμαστε απολύτως βέβαιοι είναι η μοιραία έκβαση της ζωής μας. Ο άλλος λόγος είναι το ότι οι φωτογραφίες υπόκεινται σε ένα είδος ερυθρής μετατόπισης (red shift) στον χρόνο. Όχι μόνο δεν στέκονται ακίνητες, παρά αντιθέτως απομακρύνονται από μας με την ταχύτητα του φωτός: πρόσωπα, αντικείμενα, τοπία, όλα εξαφανίζονται πίσω από τον ορίζοντα γεγονότων προτού καλά-καλά στεγνώσει η εμουλσιόν. Κάποιοι πιστεύουν πως με τις φωτογραφίες μπορεί κανείς να συλλάβει και να ακινητοποιήσει τον χρόνο, να σώσει δηλαδή κάτι από τον Ηρακλείτειο ρου - πρόκειται όμως περί αυταπάτης. Τίποτα δεν χάνεται μέσα από τα δάκτυλά μας τόσο γρήγορα όσο οι φωτογραφίες των νεκρών μας. Αυτό, πιστεύω, εξηγεί την ελεγειακή φύση των παλαιών φωτογραφιών: πρόκειται για προσπάθειες να ανασταλεί το πέρασμα του χρόνου, προσπάθειες εκ των ενόντων καταδικασμένες και άκαρπες.